Heb jij je wel eens slecht over jezelf gevoeld, nadat je iets lekkers hebt gegeten? Of als je een keer meer eet dan je zou willen? Ervaar je weleens stress als je weet dat je ergens naar toe moet, waar eten geserveerd wordt? Of geneer je je wel eens voor je eetgedrag als je in gezelschap eet?

In dit artikel geef ik je de 5 stappen die ik met mijn cliënten deel om schuldgevoel rondom eten te stoppen.

Wat is schuldgevoel?

Laten we allereerst even stil staan bij wat schuldgevoel is. Schuldgevoel is het gevoel dat je ervaart als je iets verkeerds hebt gedaan. Dat zou iets kunnen zijn dat wettelijk strafbaar is of onethisch, maar ook iets kleins wat je tegen jouw persoonlijke regels of de ‘ongeschreven’ regels van de maatschappij in doet.

Je ergens schuldig over voelen is een vreselijk gevoel, hoewel het ook een functie heeft. Het geeft je aan wanneer je een grens bent over gegaan. Dit weerhoud je er in het vervolg van om nog een keer gedrag te laten zien wat niet ok is. Er is dan op zich niets mis mee als jij je ergens schuldig over voelt.

Overtreden van ‘eetregels’

Hoewel je schuldig voelen over ‘slecht’ gedrag heel normaal is en een signaalfunctie heeft, is je schuldig voelen over wat, wanneer, hoeveel en hoe je eet niet normaal.

Als jij schaamte, stress, angst en teleurstelling ervaart bij een eetervaring, dan voel je je slecht omdat je iets eet waarvan jij vindt dat je het niet ‘hoort’ te eten. Of omdat je er te veel of te weinig van hebt gegeten.

De regels over wat jij denkt te horen eten, worden je ingefluisterd door de dieetcultuur. De dieetcultuur praat graag over voeding als ‘goed’ of ‘slecht’, dus het is alleen maar logisch dat we ons slecht of goed over onszelf voelen, afhankelijk van wat we eten.

Op een gegeven moment heb jij daaruit opgemaakt dat het eten van ‘slechte’ voeding, iets is waarmee je een regel overtreedt, net zoals het overtreden van de wet. En als we iets ‘slechts’ eten, voelen velen van ons de behoefte om onszelf te straffen door de volgende dag extra hard te trainen of opnieuw aan een nieuw dieet te beginnen en onszelf al die ‘slechte’ (maar lekkere!) voeding te ontzeggen.

Iets waar je snel vanaf moet zien te komen, als je de natuurlijke balans in je eetgedrag en je relatie met eten wilt verbeteren.

Luister ook naar de Dump Dat Dieet Podcast
Te beluisteren via Spotify of Apple Podcasts.

Negatieve gevolgen

Je schuldig voelen over je eetgedrag heeft behoorlijke negatieve gevolgen voor je leven.

Zelf heb ik me ook lange tijd schuldig gevoelt voor wat ik at. En hoeveel ik at. Het duurde een behoorlijke tijd voordat ik besefte dat mijn algehele gezondheid, mijn relatie met eten en mijn lichaam daar behoorlijk onder te lijden hadden.

Inmiddels weet ik beter dan me schuldig voelen over wat en hoeveel ik eet. En heb ik met alle kennis uit mijn eigen ervaringen, gebundeld met de kennis vanuit mijn opleiding als voedingsadviseur, geleerd hoe ik weer kan eten zonder schaamte en schuldgevoel.

1. Begrijp waarom je je schuldig voelt over je eetgedrag

Ik denk dat het belangrijk is om eerst te begrijpen waarom je je schuldig voelt over je eetgedrag en op welke wijze dit je leven beïnvloedt.

We leven in een wereld waarin we worden geprezen omdat we ‘netjes’, ‘goed’ of ‘gezond’ eten, en bekritiseerd worden omdat we ‘slechte’ of ‘ongezonde’ voeding eten. Er wordt ons ook verteld dat het eten van deze laatste groep leidt tot gewichtstoename, diabetes, hartziekten, kanker en nog veel meer nare ziekten en aandoeningen. En dat als we gezond, slank of fit willen zijn, we op de juiste manier moeten eten.

Onze samenleving ziet een slank lichaam als het ultieme doel. Dan ben je waardig genoeg om gezond, gelukkig en succesvol te zijn. Er wordt ons dus verteld dat we er op een bepaalde manier uit moeten zien en hoe we dat kunnen bereiken via ons eetgedrag (diëten…).

Helaas is het dieetadvies dat we op internet zien vaak niet afkomstig van professionals op het gebied van voeding. Het komt veelal van influencers die een shake hebben geprobeerd en daarmee zijn afgevallen, of van vrouwen die van nature een slanker postuur hebben.

Maar onze lichamen zijn nu eenmaal allemaal anders en uniek. En sommige vrouwen hebben van nature een groter lichaam dan andere vrouwen. En andere vrouwen hebben meer aanleg om gespierd te zijn. Op het moment dat we proberen ons lichaam te veranderen met diëten en eetregels, komen we in de problemen. Zowel lichamelijk als mentaal. En je schuldig voelen over je eetgedrag zorgt voor een behoorlijke bijdrage aan die mentale schade.

2. Haal de labels van voeding af

Als we gaan kijken naar hoe we van dat schuldgevoel af kunnen komen, dan is het belangrijk om te begrijpen dat voeding niet ‘goed’ of ‘slecht’ is. We moeten geen waardeoordeel hangen aan voeding.

Als we namelijk een waardeoordeel hebben over voeding en het als ‘slecht’ bestempelen, voelen we ons ook slecht (d.w.z. schuldig) als we die voedingsmiddelen eten. Dit creëert spanning en angst rondom bepaalde voeding en zorgt ervoor dat we een slechte relatie met eten en ons lichaam krijgen. En een slechte relatie met eten en je lichaam is de eerste stap naar verstoord eetgedrag, zoals overeten en emotie-eten.

Als je kijkt naar eten als ‘voedzaam’ en ‘minder voedzaam’ of als ‘brandstof’ en ”plezier’, dan voelt het al heel anders als je een keer een koekje eet. Dat koekje voorziet je namelijk niet alleen van brandstof door de koolhydraten, maar ook voor plezier en genot.

Waarmee ik overigens niet wil zeggen dat je alleen nog maar koekjes moet eten. Maar ik wil dat je je niet langer schuldig voelt als je ervoor kiest om iets te eten wat minder voedzaam is (maar wel lekker :))

3. Luister naar je lichaam

Er is een reden waarom je eet zoals je eet. Als je dit leest, probeer je waarschijnlijk om ‘gezond’ te eten, maar verval je toch iedere keer weer in jezelf overeten en voel je je daar slecht over.

Maar heb je wel eens onderzocht waarom je eet zoals je nu eet? Waar om doe je dat? Wil je gezond zijn? Wil je je fit en energiek voelen? Of wil je je lichaam veranderen en afvallen?

Als je probeert om je gewicht onder controle te houden, weet dan dat dat heel slecht is voor je gezondheid. En als je graag gezond en energiek wilt blijven, weet dan dat dat prima kan zonder jezelf je lievelingseten te ontzeggen.

Het is zelfs wetenschappelijk bewezen dat het minder gezond is om op dieet te gaan en jezelf voeding te ontzeggen, dan gewoon met mate te genieten van die dingen die jij heel lekker vindt. Dus als jouw doel is om gezond te zijn en je fit te voelen, eet dan op een manier waardoor je je ook zo gaat voelen (inclusief dat koekje bij de koffie).

Als jij voor de lunch drie plakken cake eet, dan voel je je waarschijnlijk niet top fit. Misschien ben je zelfs wel misselijk en vermoeid. Maar als je een broodje eet met kaas en komkommer, gevolgd door een plak cake, dan voel je je waarschijnlijk verzadigd en voldaan. En heb je alle energie om de rest van de dag door te komen.

Ik leer mijn cliënten om weer te vertrouwen op hun intuïtie als het gaat om eten. Hierbij baseer je je voedingskeuzes op het gevoel dat voeding je geeft nadat je het hebt gegeten. Hoe voeding bijdraagt aan je algehele gezondheid en hoe voeding je zowel verzadigd en een voldaan gevoel geven.

Dit bericht op Instagram bekijken

Een bericht gedeeld door Danielle Kattenberg – Voeding en Mindset Coach (@dieetvrij.leven)

4. Geef jezelf toestemming om te eten

Veel vrouwen volgen een dieet of eten onbewust volgens ‘eetregels’. Als jij je schuldig voelt over je eetgedrag, dan komt dat omdat je een regel hebt dat je iets niet zou moeten eten.

Voel jij je schuldig als je brood of pasta eet? Dan geeft dat aan dat je een eetregel hebt over de hoeveelheid koolhydraten die je mag eten.

Voel je je schuldig als je iets eet zonder het aantal calorieën of de macro’s te weten? Dan eet je volgens een regel over hoeveel calorieën of macro’s je jezelf per dag toestaat te eten.

Voelt je je schuldig als je een stukje taart eet waar je collega op trakteert? Dan label je suiker of lekkers waarschijnlijk als ‘slecht’ of als iets wat je niet mag eten.

Iedere keer dat jij je schuldig voelt over je eetgedrag, zit er een eetregel achter. Of dat nu een regel is van een dieet wat je volgt of omdat je een eetregel uit een eerder dieet hebt geinternaliseerd.

Denk nu eens aan bepaalde voedingsmiddelen of eetervaringen waarbij je je vaak schuldig voelt na het eten daarvan. Welke eetregel zit daarachter? Als je daar achter bent, dan kun je beginnen met het ontmantelen van die regel.

Ga stukje voor stukje aan de slag met het weghalen van jouw eetregels en stop voorgoed met diëten. Als je jezelf onvoorwaardelijke toestemming geeft om te eten (waar je zin in hebt), zul je minder last hebben van schuldgevoel. Maar ga je ook eindelijk af kunnen rekenen met overeten en emotie-eten.

5. Leer van je eetervaringen

Je gaat niet van de ene op de andere dag geen schuldgevoel meer ervaren bij je eetgedrag. Dat is een proces. En op het moment dat je jezelf toe gaat staan om alles te eten wat jij wilt, dan kunnen die schuldgevoelens in het begin heftiger worden. En de kans is groot dat je terug wilt gaan naar die ‘veilige’ eetregels. Maar daar ga je nooit de natuurlijke balans in je eetgedrag mee terug kunnen vinden.

Blijf oefenen en leer van je ervaringen. Kijk met nieuwsgierigheid en compassie naar wat je ervaart. Naar hoe je nu eet en hoe je je voelt na het eten. En hoe dat eerder was.

En als je een keer meer hebt gegeten dan je zou willen. Als je een keer een overvolle buik hebt en je schuldig voelt over wat en hoeveel je hebt gegeten, ga jezelf dan niet op de kop geven. Maar neem de tijd om te reflecteren. Wat heeft ervoor gezorgd dat je jezelf hebt overeten? Welke regels zijn er nog waardoor je je nu slecht voelt over jezelf?

Heb je jezelf te hongerig laten worden? Zodat je sneller at en de signalen van verzadiging niet hebt opgemerkt? Heb je iets gegeten wat eerder verboden terrein was? Zeker als je jezelf iets heel lang hebt ontzegt, kun je even meer daarvan eten dan je nodig hebt en zou willen. Dat is onderdeel van het proces.

Dus keer naar binnen en onderzoek de kern van het probleem. En onderzoek ook vooral wat je de volgende keer anders zou kunnen doen. Was je te hongerig? Zorg dan dat je je lichaam de hele dag van brandstof voorziet, zodat je niet te hongerig wordt. Heb je teveel gegeten van iets wat je eerder niet mocht eten van jezelf? Zorg dan dat je nog meer met aandacht gaat eten, zodat je echt bewust bent van wat je eet.

Versnel het proces

Ik hoop dat je nu een beter begrip hebt van waarom je je schuldig voelt over je eetgedrag en vooral ook hoe je daar een einde aanmaakt.

Het is normaal als dit niet van de ene op de andere dag is opgelost. Het gaat wat tijd en moeite kosten. Maar net zoals je hebt geleerd om te eten volgens deze eetregels, zo kun je ze ook weer afleren.

Als je meer hulp kunt gebruiken of dit proces wilt versnellen, dan kan ik je daarbij helpen. Binnen de Dieetvrij Leven Club help ik je om de natuurlijke balans in je eetgedrag en je lichaam weer terug te vinden. Hiermee kun je eindelijk een einde maken aan diëten, overeten en emotie-eten.

Meer informatie vind je op hier!